Internetdemocratie

Op het werk discussiëren we over de invloed van de digitalisering op
onze activiteiten. Dát het een belangrijke ontwikkeling is is wel
duidelijk, maar wát er dan verandert is dat minder. Al Gore verwacht
er veel goeds van. In zijn nieuwste boek - 'De aanval op de
redelijkheid' - wat ik aan het lezen ben, beklaagt hij zich dat o.a.
de televisie een belangrijke oorzaak is van de afkalvende rol van de
ratio als fundament van het democratisch proces. Het publieke forum voor vrije uitwisseling van ideeën van het geschreven woord is vervangen door het veel minder vrij toegankelijke, top-down forum van
de TV. Ook Piet Borst maakt zich in een sterke column in NRC van
zaterdag jl. - waarmee hij zijn zorgen uit over het in de mode zijn
van spiritualiteit - hard voor de rede: 'De ratio is en blijft de
basis voor vredig samenleven en ondanks verschillen in godsdienst, de
basis ook voor onze huidige welvaart en voor de oplossing van de
problematische bijverschijnselen van die welvaart.' Kan het internet de rol van de rede weer in ere herstellen? Al Gore denkt van wel. Hij ziet het vrij toegankelijke internet als nieuw forum voor vrije uitwisseling van ideeën en standpunten. Is dat zo? De vrije toegang klopt,
maar blijkt z'n nadelen te hebben. In de boekenbijlage van het NRC
van vrijdag 11 januari worden twee nieuwe boeken gepresenteerd die
een beeld zouden laten zien dat stuurloze democratie van het net 'leidt tot amateurisme en radicalisering.' 'Voor het eerst in de geschiedenis heeft de massa toch maar toegang tot een massamedium gekregen - je kunt vaststellen dat de resultaten voorlopig niet meevallen.' Nobelprijswinnares Doris Lessing walgde van de leegte en oppervlakkigheid van het web. Andrew Keen, auteur van het besproken boek 'The Cult of the Amateur - How today's internet is killing our culture and assaulting our economy', zegt dat de internetdemocratie zodanig ver is doorgeschoten dat de woorden van een wijs man nu niet meer waard zijn dan het gestamel van een dwaas. Niet erg hoopgevend,
maar er zijn ook voorbeelden die bewijzen dat internet ook een
krachtig middel is wanneer je het ten goede aanwendt (zie boek 'Wikinomics'). En wat te denken van de Chinese bloggers die corruptie aan de kaak stellen en de inernetcontrole van de partij lijken te doorbreken. Misschien is het nog te vroeg om een oordeel te vellen, is er meer tijd nodig en scheidt na verloop van tijd het kaft zich van het koren via een evolutionair proces. Keren gebruikers zich af van het vullis en krijgt kwaliteit weer de aandacht. Of, zoals de boekrecensie in NRC ook noemt en wat ik waarschijnlijker acht, blijft het 'voor ieder wat wils', fragmentatie in groepen gebruikers en sites van gelijkgestemden, waar tegengestelde meningen nauwelijks voorkomen. We gaan het zien, maar ik denk dat veel zal afhangen van de opstelling van internetgebruikers zelf, van hun kritische en rationele houding, en dat betekent dat goed onderwijs van levensbelang is.