Gurmit Singh K.S.

Gisteravond bezocht ik een lezing van het Society for International Development (SID) aan de Vrije Universiteit. Het SID had Gurmit Singh K.S. uitgenodigd zijn visie te geven op 'political ways and means to address climate change'. Dhr. Singh is voorzitter van het Maleisische CETDEM, Center for Environment, Tecnology & Development of Malaysia, een echte milieugoeroe, gepokt en gemazeld, want al 18 jaar actief op het internationale toneel strijdend tegen klimaatverandering. Hij schudde hij de zaal direct wakker met zijn schrille, keiharde stemgeluid, doorgegeven door een geluidsinstallatie die nog op de mompelende en aarzelende opening van de dagvoorzitter was afgesteld. Maar ook de inhoud kwam aan. De vermeende vooruitgang in de klimaatonderhandelingen op Bali was een lege huls, we zijn geen stap verder. De EU kreeg er van langs voor zijn inconsistente gedrag in de klimaatonderhandelingen en het gat dat er gaapt tussen mooie woorden en feitelijke afspraken (ref. G8). Het was volgens Singh toch echt zo dat de rijke landen historisch en moreel verplicht zijn het voortouw te nemen in CO2-reductie. We zouden de Amerikanen niet moeten overtuigen Kyoto te ratificeren, maar hen moeten houden aan de verplichting die ook zij zijn aangegaan jegens de VN-klimaatconventie (UNFCCCC), om broeikasgasconcentraties in de atmosfeer te stabiliseren teneinde gevaarlijke klimaatverandering te voorkomen en duurzame ontwikkeling mogelijk te maken. Want daar gaat het om: voedselveiligheid en duurzame economische ontwikkeling. Co-referent Pier Vellinga noemde klimaatverandering de grootste test voor internationale samenwerking. Hij onderschreef de woorden van Singh, maar riep ook op constructief optmistisch te zijn. Want in de laatste 15 maanden is meer vooruitgang geboekt (in denken) dan in de 15 jaren ervoor. Een wereldwijd klimaatverdrag, is zijn verwachting, zal volgen op een eenvoudiger deal tussen de grote broeikasgasemitters. En misschien moesten we het meer zoeken in een uitruil met andere grote issues, zoals ontwikkeling en aanpassing aan gevolgen van klimaatverandering. "Cap & convergence" noemde Vellinga ook, een principe in klimaatovereenkomsten: broeikasgaslimieten stellen voor verschillende landen en die langzaam naar elkaar toe laten convergeren op een eerlijke basis van ton-CO2 per hoofd. Uitruil en convergentie, dat betekent inleveren. Singh zei het zo: rijke landen moeten hun gewoontes herijken, ontwikkelingslanden hun aspiraties. En internationale samenwerking, dus. Een aantal maanden eerder echter, constateerde Michael Klare in dezelfde lezingencyclus dat zich een internationele machtsstrijd ontwikkelt om toegang tot fossiele energiebronnen veilig te stellen, en dat deze strijd militariseert. Waren voorheen de energiezekeheid en de klimaatverandering drijvende krachten voor dezelfde oplossingen, nu lijken ze elkaar in de weg te staan. Is voor een vreedzame uitweg uit deze twee crises een uitruil noodzakelijk, om recht te doen aan belangen van olie- en gasproducenten (Rusland en Midden-Oosten), ontwikkelingsbelangen van energiehongerig China en andere opkomende economieën en ontwikkelingslanden? Ik vind het moeilijk optimistisch te blijven. Er mag dan veel gebeurd zijn in de laatste 15 maanden, maar internationaal gaan de vorderingen traag. Ondertussen voltrekt klimaatverandering zich langs de meest pessimistische scenario's en weten we niet in welke abrupte veranderingen deze zich manifesteert en welke positieve terugkoppelingseffecten worden aangezwengeld. Van een trendbreuk in de ontwikkeling van broeikasgasemissies lijkt voorlopig geen sprake en maakt de zorg om de ijsbeer plaats voor hoop dat het poolijs snel de weg vrijmaakt om ook de allerlaatste druppel olie uit de grond te zuigen voor onze Hummer. O, Paaseiland. Misschien is mijn zorg ongegrond. Zou kunnen. Want ik denk ook dat het wel kán, dat een (vreedzame) uitweg mogelijk is. Maar elke keer als mensen bij de regering aankloppen voor compensatie voor gestegen brandstofprijzen (Zalm gaf niet toe in 2005), wordt dit geloof beproefd.